Een gedenksteen markeert de plaats van het onderduikershol
Zoals gezegd werd de hut in 1945 door de Duitsers vernield en na de bevrijding is er nooit meer iets mee gedaan. Wat er van overbleef kon nog slechts door een ingewijde worden herkend als de plek van het onderduikershol. Bij de novemberstorm in 1972 werd het bos dat om het hol heen stond vernield en door Staatsbosbeheer verwijderd. De stobben die nu nog zichtbaar zijn geven aan dat er ooit bomen hebben gestaan rondom de schuilplek die nu open en bloot in het heideveld ligt. Slechts een gedenksteen markeert langs het zandpad de plaats van het onderduikershol.
De Vereniging Historisch Anloo vatte eind 2013 het plan op om het onderduikershol in ere te herstellen en na een aantal bijeenkomsten waarbij zoveel mogelijk informatie over het hol werd ingewonnen, begonnen de onderhandelingen met Staatsbosbeheer (SBB) die eigenaar van de grond is. SBB gaf alle medewerking en de vereniging kreeg zelfs de grond rondom het hol in bruikleen. Ook de Gemeente Aa en Hunze heeft volledige medewerking verleend en kende subsidie aan de vereniging toe.
Begin 2015 werd begonnen met de zoektocht naar de overblijfselen van het onderduikershol in het Evertsbos. Vooraf is vaak om tafel gezeten met Staatsbosbeheer, de gemeente en de provincie. Men mag nl. niet zomaar willekeurig ergens gaan graven; we moesten ons houden aan de regels die deze instanties ons oplegden en waren verplicht een gekwalificeerd bureau met de juiste vergunningen in de arm te nemen.
De eerste helft van het hol…
Intussen werden vele hobbels genomen en werd de eerste helft van het hol volgens strikte archeologische regels uitgegraven. Er waren onverwacht veel vondsten die variëren van fragmenten textiel tot een likeurflesje, pantoffels en stukken handgranaat. Alle vondsten moesten ingetekend worden en in lijsten gezet en bovendien een voorlopige conservering ondergaan totdat besloten wordt welke behouden worden en welke niet. Dan pas gaat die selectie naar de uiteindelijke conservering.
Het was de bedoeling om het onderzoek afgerond te hebben voordat op 4 mei 2015 de Dodenherdenking plaats zou vinden. Dat lukt helaas niet vanwege alle officiële regels en de hoeveelheid vondsten die eerst verwerkt moesten worden. Het hol moest zelfs tijdelijk weer dicht totdat het ‘bevoegd gezag’ besluit dat de andere helft ook onderzocht mag worden. Het is een duur project geworden ondanks het feit dat de archeologen met wie we samenwerken dat tegen zeer gereduceerd tarief doen.
Praktijkles voor de kinderen van OBS Anloo
Op 23 april 2015 kregen kinderen van de hoogste groepen van de openbare basisschool in Anloo alvast een voorproefje van wat vaker komen gaat: praktijkles bij het onderduikershol in Anloo. De les is onderdeel van het project om het onderduikershol beter zichtbaar te maken voor de omgeving. De Vereniging Historisch Anloo maakt nu een lesbrief voor scholen. De kinderen van de OBS Anloo doen al het onderhoud van de omgeving van het onderduikershol en een gedenksteen.
In en rond de zomer van 2015 zijn alle vondsten gefotografeerd en per categorie in goede conditie gehouden; een selectie is naar de conservator gebracht. Er is een lijvig rapport geschreven. Er zijn nabestaanden rondgeleid en nieuwe plannen ontwikkeld die wachten op goedkeuring, afhankelijk van de mogelijkheden die de gemeente en Staatsbosbeheer ons bieden en van het nog beschikbare kleine potje geld. Op de volgende pagina treft u foto’s aan van een selectie van de vondsten. Klik hier.
Onlangs is besloten dat er een maquette gemaakt zal worden waarmee een zo natuurgetrouw mogelijk beeld neergezet wordt van hoe het hol er uit gezien heeft. Het oude filmpje uit 1943 is daarbij leidend. De maquette zal worden geplaatst in de Homanshof, het informatiecentrum van Staatsbosbeheer in Anloo.
Tijdens de opgravingen is er behoorlijk wat media-aandacht geweest.
Klik hier voor de uitzending van TV-Noord.
Hieronder een uitzending van RTV-Drenthe:
