2015-nr.2 De lagere school in Anloo omstreeks 1950 (3)

In voorgaande artikelen kwamen de school als gebouw en de manier waarop onderwijs werd ge­geven aan bod, en het onderwijzend/ondersteunend personeel en de leerlingen.
In dit laatste deel willen wij wat verder ingaan op de schoolreisjes, de uitjes en het spelen bij school.

We beginnen met de schoolreisjes. Voor de schoolreisjes werd ijverig gespaard, voor de klassen 1, 2 en 3 was dat ƒ 0,10 en voor de hogere klassen ƒ 0,15. Ook de opbrengst van het oud papier werd deels gebruikt voor het bekostigen van deze reisjes. In de herfst werden er door de oudere kinderen vlijtig knollen geplukt bij de boeren, de vergoeding hiervoor was ook voor de schoolreisjes. Bij deze bezigheden kregen de jongens vaak hun eerste sigaret aangeboden, kon je toch niet weigeren!

Klas 1, 2 en 3 maakten meestal een reisje van één dag en vaak in de buurt. We gingen dan bijvoorbeeld naar de dierentuin in Emmen, een rondvaart maken op het Paterswoldsemeer of naar de speeltuin in Drouwenerzand.
De oudere kinderen gingen meestal twee of drie dagen of op de fiets of met de bus. Deze reisjes gingen onder andere naar Roden, voor het eerst in een jeugdherberg, wat op zich al een hele belevenis was.

We gingen in Amsterdam naar Schiphol en we verbleven drie dagen op Schiermonnikoog. Er gingen vaak drie oudercommissieleden mee, Jantje Boer-Meijering ging sowieso mee om haar gehandicapte dochter Rina te helpen.

Heel veel uitjes waren er verder eigenlijk niet. Koninginnedag werd gezamenlijk, met alle scholen uit de gemeente Anloo,  gevierd in Annen. We verzamelden ons dan voor het gemeentehuis en zongen daar, onder leiding van meester Molema uit Gasteren, allerlei liederen, geen liedjes dus. Meestal begonnen we met het Wilhelmus, burgemeester Lambers nam de aubade in ontvangst. We oefenden al weken van te voren. Na afloop gingen we naar de brink, ook in Annen, om daar diverse spelletjes te doen. We werden hier ook nog getrakteerd op ranja met een koek of iets dergelijks.

Ook het Sinterklaasfeest vierden we in Annen, ook weer met verschillende andere scholen uit de gemeente. Het vervoer gebeurde met de bodewagen, met huif, van Egbert Scheffers uit Annen. Toen werd er aan de veiligheid niet zoveel aandacht geschonken, we stonden gewoon met z’n allen in de laadbak.
In Annen werd, in het café, een toneelstuk opgevoerd door toneelvereniging “De Bende “, de spelers bestonden uit de meesters en juffen van de scholen uit de gemeente.
Na de opvoering kwam de Sint binnen met maar één Piet onder gezang van; Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht. Er waren altijd kinderen die niet zo braaf geweest waren, die werden dan naar voren geroepen om door de Sint ernstig te worden toe gesproken.
Na afloop van het feest kregen we allemaal een zakje met snoepgoed en gingen we weer met de vrachtwagen naar huis. De Sint kwam destijds niet alle scholen apart bezoeken.

Aan het kerstfeest werd door de school  geen aandacht geschonken. Bijna iedereen ging in die tijd naar de Zondagsschool en daar werd kerstfeest gevierd.

Met Pasen waren we al weken van te voren bezig met het verzamelen van brandbaar materiaal. We leenden dan een wipkar om het spul te vervoeren naar de Paosbrink, dat mocht toen daar al ver van te voren gestort worden.
Er kwam nog wel eens iemand met z’n teen onder het wiel maar dat mocht de pret niet drukken. De chauffeur zat voor op de dissel en stuurde, hij zat en de rest moest duwen.
Op maandag, tweede Paasdag, organiseerde de Boermarke het “slepen”. Dan ging men met paard en wagen het hele dorp door om brandbare spullen, die de mensen bij de weg hadden gezet, op te halen. Dit kon van alles zijn zoals: karton, oude stoelen, aardappelmanden, oude banden etcetera. We zongen dan:

Hej ok aol huven en aol wannen
die wij Paosenmaondag brannen
hej ok een stukkie old ries
anders hebben wij Paosenmaondag nie(t)s
kun je niet geven
zul je niet leven
één, twee, drie
klap veur d’ knie
klap veur ’t  gat
hej ok wat?

Dit alles werd, op de Paosbrink, door de volmachten, andere behulpzame boeren en natuurlijk de kinderen, opgestapeld. Er kwam een teerton in de top waarmee de bult, ’s avonds door de voorzitter van de Boermarke, werd aangestoken.
Na afloop kregen we bij één van de beide cafés wat te drinken, we kregen ook nog een sinaasappel en wat walnoten om ’s avonds mee te nemen naar het paasvuur. Kinderen, die niet meegeholpen hadden met het slepen, werden, als ze niet oppasten, zwartgemaakt met roet van het paasvuur door de andere kinderen.

Met Pinksteren was er in het Kniphorstbos het jaarlijkse padvinderskamp, ook dit was voor ons een hele belevenis. We waren dan ook het hele Pinksterweekend, van vrijdag tot en met maandag, in het bos.

We speelden eigenlijk alleen, voordat de school begon en in het speelkwartier, bij school, niet na drie uur. Bij het verstoppertje spelen werd de tekst, die op de gevelsteen stond die voor in de schoolmuur zat, opgedreund en pas dan mocht je gaan zoeken. Ook deden we tikkertje rond de school. Een ander geliefd spelletje was “Bok, bok hoeveel horens?” Wie van jullie herinnert zich nog hoe dit ook alweer ging?

We hinkelden, knikkerden, kaatsten (meisjes), sprongen touwtje, de jongens voetbalden enz. We deden ook zang-spelletjes  zoals b.v. ; Schipper, schipper mag ik overvaren en Tjipo, Tjipo is gekomen, ze hebben z’n  meisje weggehaald.

’s Winters werden er lange glijbanen gemaakt, sneeuwhutten gebouwd en sneeuwpoppen gemaakt. Schaatsen deden we op het Gagelveen, ook de wedstrijden voor de schoolkinderen werden hier gehouden met na afloop de prijsuitreiking, met warme chocolademelk of kwast, in het café.

Wij hebben geprobeerd u enigszins een indruk te geven van het reilen en zeilen in onze schooltijd en hopen dat dit een beetje gelukt is. Mocht er iemand zijn, die zich nog andere dingen of anekdotes herinnert of misschien ook eens iets op papier wil zetten, laat ons dit dan even weten. Ons e-mail adres is historischanloo@gmail.com.

Albert Okken
Roelie Völlink

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bron: archief  OBS Anloo.